ΕΠΙΚΑΙΡΗ ΚΑΙ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ Η ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ
Ο προβληματισμός γύρω από το θέμα της διαπαιδαγώγησης των παιδιών αποτελεί ομολογουμένως ένα από τα πιο φλέγοντα ζητήματα στην εποχή μας, ειδικά σε μια εποχή που οι επιστήμες της ψυχολογίας και της παιδαγωγικής έχουν αναπτυχθεί όσο ποτέ άλλοτε στο παρελθόν. Τόσο οι γονείς, όσο και οι εκπαιδευτικοί έχουν σήμερα τη δυνατότητα να προστρέξουν σε μια πληθώρα παιδαγωγικών εγχειριδίων ή και σεμιναρίων, μεταπτυχιακών και ερευνών, προκειμένου να αποκτήσουν τα κατάλληλα εφόδια για την καλύτερη δυνατή διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Οι θεωρίες, οι απόψεις και τα αποτελέσματα των μελετών είναι πλέον τόσα πολλά, ώστε αρκετές φορές έρχονται σε σύγκρουση μεταξύ τους, ή αρκετά συχνά η μία ανατρέπει την άλλη.
Χωρίς να επιθυμούμε να θίξουμε καμία από τις πιο πάνω επιστήμες, τις οποίες θεωρούμε σημαντικούς αρωγούς τόσο στα πλαίσια της οικογένειας όσο και του σχολείου, θα θέλαμε να αναφερθούμε για μια ακόμα φορά σε μια άλλη παιδαγωγική, εκείνη των Αγίων , που καθίσταται πιο επίκαιρη από ποτέ. Και όχι μόνο αυτό, αλλά κατά την ταπεινή μας γνώμη, η σύγχρονη παιδαγωγική επιστήμη τείνει να συναντήσει τις απόψεις πολλών Πατέρων και Αγίων της Εκκλησίας μας.
Μία μεγάλη γυναικεία μορφή της Ορθοδοξίας, η μοναχή Μαγδαληνή, τόνιζε πως η διαπαιδαγώγηση του παιδιού ξεκινάει από την περίοδο της εγκυμοσύνης, κάτι που οι περισσότεροι γονείς επιμένουν να αγνοούν. Η Γερόντισσα κάνει λόγο για συνεχή προσευχή των γονέων, τη συμμετοχή της μητέρας στα μυστήρια της εξομολόγησης και της Θείας Κοινωνίας, καθώς και για τη διαμόρφωση κλίματος ηρεμίας, συναισθηματικής γαλήνης και αγάπης. ΄΄Η καρδιά της μητέρας πρέπει να ξεχειλίζει από ένα καλωσόρισμα αγάπης και προσευχής για το νέο παιδί΄΄ έλεγε. Ο Όσιος Πορφύριος ο Καυσοκαλυβήτης μιλώντας για τα «μπερδεμένα» παιδιά, πίστευε πως ΄΄όταν η μητέρα ήταν έγκυος, δεν φρόντιζε να είναι τακτοποιημένη η ζωή της, να έχει ηρεμία, γαλήνη, να προσεύχεται, να συμμετέχει στα Μυστήρια της Εκκλησίας΄΄. Ακόμη και τα ψυχικά τραύματα των παιδιών, κατά τη γνώμη του οφείλονταν στις κακές σχέσεις των γονέων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ο Γέροντας ήδη είχε αντιληφθεί αρκετά νωρίς αυτό που η σύγχρονη παιδαγωγική έχει ως κέντρο της, ότι δηλαδή η αγωγή του παιδιού αρχίζει από τη σύλληψή του.
Ανατρέχοντας στους μεγάλους Πατέρες της Εκκλησίας μας, πραγματικά θα βρεθούμε μπροστά σε απόψεις που σήμερα αποτελούν θεμέλια της παιδαγωγικής επιστήμης. Ο Μέγας Βασίλειος τονίζει ότι η ψυχή πρέπει να παροτρύνεται στην άσκηση των αγαθών έργων όσο είναι ακόμα εύπλαστη και τρυφερή και μαλακή όπως το κερί. Ο Γέρων Ιωσήφ υπογραμμίζει ακόμη περισσότερο την αξία του παραδείγματος το οποίο τυπώνεται βαθιά στην ψυχή του παιδιού και λειτουργεί καλύτερα από τις συμβουλές. Παράλληλα ο Γέροντας καταδικάζει την άσκηση βίας πάνω στα παιδιά και συστήνει να αντιμετωπίζονται με αγάπη. Η πραγματική αγάπη προς το παιδί ξεκινάει όμως από την πραγματική και έμπρακτη αγάπη του πατέρα προς τη μητέρα. Αντιλαμβανόμαστε επομένως ότι η Χριστιανική Παιδαγωγική συνδέει άμεσα τη σχέση των γονέων με την ανατροφή των παιδιών.
Ο Χρυσόστομος πολύ σοφά διαμαρτύρεται όταν οι γονείς φροντίζουν περισσότερο για τα κτήματα και τα λεφτά παρά για τα παιδιά τους. Όταν η ψυχή του παιδιού δεν είναι αγαθή τότε δεν το ωφελούν καθόλου τα κτήματα, ενώ όταν αυτή ασκηθεί στην αρετή τότε καθόλου η φτώχεια δεν το βλάπτει λέει χαρακτηριστικά ο μεγάλος Πατέρας της Εκκλησίας μας. Τον συμπληρώνει ο Μέγας Βασίλειος λέγοντας πως απ’ όλα τα κτήματα μονάχα η αρετή είναι αναφαίρετο. Αυτή μένει κοντά μας και σ’ αυτή τη ζωή και στην άλλη. Πόσο τα λόγια αυτά αντικατοπτρίζουν τη σύγχρονη πραγματικότητα, που γονείς φορτωμένοι με περιττό άγχος και παντελή έλλειψη ηρεμίας παλεύουν για την υλική ευμάρεια, ακόμη και μέσα σε καιρούς οικονομικής, κοινωνικής και πνευματικής κρίσης, ξεχνώντας τις παιδικές ψυχές, που διψούν για αγάπη και επικοινωνία και όχι για περισσότερα υλικά αγαθά! Έχει άραγε αναρωτηθεί κανείς από εμάς γιατί συχνά αδέλφια φτάνουν σε βίαιες διενέξεις, δικαστικές διαμάχες ή ακόμα και στο φόνο για περιουσιακές ή κληρονομικές διαφορές (ακόμη και σήμερα, που εξαιτίας της υψηλής φορολογίας η ακίνητη περιουσία θεωρείται μάλλον επιζήμια); Σ’ όλες τις περιπτώσεις η πραγματική αιτία είναι η απουσία και η έλλειψη στοργής και αγάπης, ιδιαίτερα από την πλευρά του πατέρα. Το κενό αυτό «κάλυπταν» οι υλικές διεκδικήσεις. Τα παιδιά μας απαιτούν υλικά αγαθά, για να «εξισορροπήσουν» μέσα τους αυτά, που εμείς τόσο «επιμελώς» τους στερούμε εξαιτίας της εγωιστικής, αλαζονικής και γεμάτης πάθη καθημερινότητάς μας. Ο Ιερός Αυγουστίνος λέει «αγάπα και κάνε ό,τι θέλεις» και συμπληρώνει η Γερόντισσα Γαβριηλία ότι «όσα σου υπαγορεύει η αγάπη σου για αυτά τα παιδιά, θα είναι κατά Θεόν».
Όλα τα παραπάνω αποτελούν σταγόνες από τον ωκεανό της Παιδαγωγικής των Πατέρων και των Αγίων της Εκκλησίας μας, που εδώ και αιώνες μας αφήνουν πλούσια παρακαταθήκη χωρίς όμως εμείς να της δίνουμε τη δέουσα σημασία και χωρίς δυστυχώς οι σημερινοί χριστιανοί γονείς να τη γνωρίζουν. Κι όμως, εάν κάνουμε τον κόπο και αναζητήσουμε τις απόψεις αυτές είναι σίγουρο ότι θα προκύψουν πολλές απαντήσεις στα προβλήματα μεταξύ γονέων και παιδιών και οι σύγχρονη οικογένεια θα διαμορφωθεί σε θεμέλια πιο στέρεα.
ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ
ΘΕΟΛΟΓΟΣ - ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου